Электромобилҳо, ё мошинҳои барқӣ, дар таърихи техникаи нақлиётӣ як мавқеи хос доранд. Пайдоиши онҳо ба охири асри 19 рост меояд. Дар ин давра, мошинҳои аввалин бо се намуди муҳаррик (муҳаррики бухорӣ, муҳаррики дохилии сӯзишворӣ ва муҳаррики барқӣ) сохта мешуданд.
Марҳилаҳои асосии пайдоиши электромобилҳо:
- Идеяи аввалин ва ихтироот:
Дар солҳои 1820-1830 аввалин кӯшишҳо барои сохтани нақлиёти барқӣ оғоз ёфтанд.
Ихтироъкори шотландӣ Роберт Андерсон яке аз аввалинҳо буд, ки як нақлиёти оддии барқӣ сохт, аммо батареяҳои истифодашуда наметавонистанд дубора пур карда шаванд.
- Нахустин электромобилҳои амалкунанда:
Дар солҳои 1834-1835, ихтироъкорони гуногун, аз ҷумла Томас Давенпорт (ИМА) ва Сираил Валькер (Инглис), мошинҳои хурди барқиро барои намоишҳои таҷрибавӣ сохтанд.
Солҳои 1870, муҳандиси венгерӣ Ányos Jedlik ва олмонии Эрнст Вернер фон Сименс моделҳои пешрафтаи нақлиёти барқиро бо муҳаррикҳои электрикӣ офариданд.
- Тараққиёти электромобилҳо дар охири асри 19:
Дар соли 1881, муҳандиси фаронсавӣ Гюстав Труве аввалин электромобили амалӣ бо батареяҳои пуршаванда сохт.
То солҳои 1890, электромобилҳо дар шаҳрҳои бузург машҳур шуданд, зеро онҳо нисбат ба мошинҳои дохилии сӯзишворӣ ором ва беғубор буданд.
- Рақобат бо мошинҳои дохилии сӯзишворӣ:
Дар аввали асри 20, электромобилҳо нисбат ба мошинҳои сӯзишворӣ афзалият доштанд, чунки онҳоро осонтар истифода мебурданд ва садои камтар мебароварданд.
Бо ихтирои муҳаррики дохилии сӯзишворӣ аз ҷониби Карл Бенц ва рушди истеҳсоли оммавии мошинҳо аз ҷониби Ҳенри Форд (Model T дар соли 1908), электромобилҳо тадриҷан мавқеи худро аз даст доданд, чун мошинҳои бензинӣ арзонтар ва бо қуввати бештар шуданд.
- Бозгашти электромобилҳо:
Дар охири асри 20 ва аввали асри 21, бо сабаби нигарониҳо дар бораи муҳити зист, кам шудани манбаъҳои нафту газ ва рушди технологияҳои батарея, таваҷҷӯҳ ба электромобилҳо дубора эҳё шуд.
Бо таъсиси ширкатҳо ба монанди Tesla, Inc. (соли 2003) ва рушди технологияи батареяҳои литий-ионӣ, электромобилҳо ба як интихоби васеъ барои нақлиёт табдил ёфтанд.
Имрӯз электромобилҳо ҳамчун як роҳи нақлиёти тоза, самаранок ва устувор дар тамоми ҷаҳон маъруф шудаанд.
Асоев Умедчон, ассистенти кафедраи нақлиёт ва технология
